Lữ Gia

Tên húy		Lữ Gia			呂 嘉
Sinh	???		Mất	25/3 âm lịch (111 TCN)
Hiệu	Bảo Công
Chức tước	Thừa tướng
Triều đại	Nhà Triệu
Quê quán	Huyện Lôi Dương – Quận Cửu Chân – Nước Nam Việt.
Lăng mộ	Lăng mộ Tể tướng Lữ Gia hiện ở làng xã Đặng Lễ huyện Ân Thi tỉnh Hưng Yên.

THÂN THẾ VÀ SỰ NGHIỆP

Tương truyền Lữ Gia sinh ra ở huyện Lôi Dương quận Cửu Chân (nay là huyện Thọ Xuân tỉnh Thanh Hoá) có cha là hào trưởng Lữ Tạo người lương thiện, phúc hậu làm nghề lang y; mẹ là người tài sắc, công dung tên là Trương Vĩ, con gái hào trưởng Vũ Ninh (Bắc Ninh ngày nay).

Tại quận Cửu Chân có tên họ Hàn hung nghịch, tàn bạo vốn là hào trưởng thấy Gia chí khí hơn người nên muốn thu nạp làm tay chân. Gia không chịu khuất phục nên gã thâm thù, cho tay chân đến cướp phá, hành hung gia quyến. Biết không thể sống được nên cả gia quyến đã bỏ quê tìm kế an thân. Khi đến Nam Trì (xã Đặng Lễ huyện Ân Thi tỉnh Hưng Yên) thấy khu đất nơi ngã ba sông đất đai tươi tốt, dân cư thuần hậu nên đã lưu tạm ở đây hành nghề lang y.

Theo Đại Việt Sử ký Toàn thư, Lữ Gia là Tể tướng ba đời vua Triệu, từ Văn Vương (136 - 125 TCN), Minh Vương (124 - 113 TCN), Ai Vương (112 TCN) tới Thuật Dương Vương (112-111 TCN).

Từ khi Cù Hậu nhiếp chính, triều đình Nhà Triệu xảy ra nhiều biến cố lớn. Cù Hậu vốn là người Hán nên Nam Việt nhanh chóng quy phục Nhà Hán, cứ 3 năm Ai Vương phải vào chầu 1 lần. Ngoài ra Cù Hậu còn tư thông với Thiếu Quý – Người Hán.

Trong nước Nam Việt, Lữ Gia được lòng dân hơn cả vua, không thể làm ngơ trước những gì Cù Hậu gây ra, càng không thể để cơ đồ Nhà Triệu suy vong, ông quyết định làm chính biến cùng với các đại thần trung thành với Nhà Triệu.

Trước khi xuất quân, Lữu Gia có hiệu triệu trong nước rằng:

"Vua còn nhỏ tuổi, Thái hậu vốn là người Hán, lại cùng với sứ giả nhà Hán dâm loạn, chuyên ý muốn nội phụ với nhà Hán, đem hết đồ châu báu của Tiên vương dâng cho nhà Hán để nịnh bợ, đem theo nhiều người đến Trường An rồi bắt bán cho người ta làm đầy tớ, chỉ nghĩ mối lợi một thời, không đoái gì đến xã tắc họ Triệu và lo kế muôn đời".

Sau khi làm chính biến xong, giết chết bè đảng Cù Hậu và giết luôn Triệu Ai Vương, Lữ Gia lập người con trưởng của Triệu Minh Vương là Triệu Kiến Đức lên làm vua vào tháng 11 năm 112 TCN.

Khi Quân Hán xâm lăng Nam Việt, Lữ Gia bèn mở một đường thẳng để cấp lương cho quân. Quân nhà Hán đến còn cách Phiên Ngung 40 dặm, thì ông xuất quân đánh, giết được bọn Thiên Thu. Sau đó ông sai người đem sứ tiết của nhà Hán cho vào trong hòm để trên núi Tái Thượng (tức là đèo Đại Dũ) dùng lời khéo để tạ tội, một mặt phát binh giữ chỗ hiểm yếu. Ông chất đá giữa sông gọi là Thạch Môn.

Sau thất bại của Hàn Thiên Thu, Hán Vũ Đế tổ chức lực lượng hùng hậu xâm chiếm Nam Việt. Ông và Triệu Dương Vương tổ chức kháng chiến chống quân Hán xâm lược. Ông và Triệu Dương Vương hi sinh năm 111 TCN.

Dân gian truyền, sau khi bị quân Hán chém đầu, nhưng chưa đứt hẳn, Lữ Gia phóng ngựa chạy về vùng đất Vụ Bản- Nam Định. Khi chạy đến thị trấn Gôi (Vụ Bản- Nam Định ngày nay) thì gặp một bà hàng nước. Lữ Gia hỏi: “Người bị chém mất đầu có sống được không?”. Bà nói: “Người mất đầu thì làm sao sống được”. Tức thì đầu của Lữ Gia lìa khỏi thân. Dân Vụ Bản chôn và lập đền thờ Lữ Giá ở nhiều nơi trong huyện. Tương truyền, đầu, thân và chân Lữ Gia được thờ ở ba làng khác nhau. Ngày xưa có hội rước tại các đình, miếu thờ Lữ Gia trong khắp huyện, to gần bằng hội Phủ Dày. Truyện này được ghi trong " Thiên Bản lục kỳ " là một trong sáu truyện kỳ lạ của vùng đất Thiên Bản xưa (nay là Vụ Bản).

Lời của tác giả.

Nhớ rằng:

Đất nước của chúng ta trải qua hơn 1000 năm bị giặc Tàu phương Bắc đô hộ, mối nhục này chúng ta đâu thể quên.

Tự hào rằng:

Đất nước của chúng ta với truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm oai hùng của các bậc tiền nhân đi trước. Lẫy lừng nhất trong lịch sử là 3 lần đánh thắng quân Mông – Nguyên khiến cho cả Thế giới khiếp sợ.

Ý thức rằng:

Lịch sử của Dân tộc là những nỗi đau bất hạnh kéo dài triền miên. Sự thờ ơ với lịch sử của mỗi người Việt Nam chính là con dao giết chết Dân tộc. Và làn sóng xâm lăng của ngoại bang là không bao giờ kết thúc.

Vậy nên:

Là người Việt Nam, không nhất thiết phải giỏi lịch sử. Nhưng phải biết và phải hiểu lịch sử Nước nhà. Không làm rạng danh được tổ tiên thì phải để cho con cháu được tự hào.